Burjuva / Werner Sombart

BurjuvaBurjuva

Burjuva’dan…

Tinsel ve ruhsal unsurların ekonomik yaşama müdahaleleri o kadar açık ve seçiktir ki, bu olguyu yadsımak neredeyse bütün insanlarda ortaklaşa bulunan ruhsal bir özü reddetmek anlamına gelecektir. Tüm diğer insani etkinlik biçimleri gibi ekonomik etkinlik de yalnızca insan zihni dış dünyayla bağlantı kurup onu dönüştürdüğünde somutlaşmaktadır. Her türlü üretim, her türlü ulaşım doğanın değişmesini zorunlu kılarken, en anlamlısından en anlamsızına her türlü çalışmanın gerisinde insana özgü ruhsal bir boyutla karşılaşılmaktadır. Bunun nasıl bir şey olduğunu anlayabilmek için ekonomik yaşamı kafamızda bir beden ve bir ruhtan oluşan bir şey gibi canlandırabiliriz.

İçinde her türlü örgütlenmenin yer aldığı ve insanın bunlar aracılığıyla ekonomik gereksinimlerini karşıladığı, aralarında dış çevre koşullarının da yer aldığı ekonomik yaşamı oluşturan biçimlerle üretim ve dağıtım biçimleri ekonomi adlı bütünü oluşturmaktadırlar. Bu bütünle ekonomik yaşamı belirleyen ve içinde zekâ, karakter özellikleri, amaç ve eğilimler, değer yargıları, ekonomik bir sisteme ait insanının davranışını belirleyen ve düzenleyen bütün insani yetenekler ve ruhsal etkinliklerin yer aldığı ekonomik zihniyet adlı şey zıtlaşmaktadır.

Çok sık yapıldığı üzere bu terimin uygulama alanını ekonomik etikle kısıtlamak yani ekonomik yaşamda geçerli olan; ahlâki normların tamamını belirleme amacıyla kullanmak yerine, olabilecek en geniş anlamda ele alıyorum. Bu ahlâki normlar benim ekonomik yaşamın tinsel unsurları dediğim şeyin yalnızca bir bölümünü oluşturmaktadırlar.

Tinsel unsurlar iki türlüdür. Bir yanda belli bir meslekî alanla sınırlı dikkat ya da çalışkanlık; namuslu ya da dürüst olma gibi konularda önemli sayılabilecek ruhsal özellikler ya da genel geçer deyişler varken; diğer yanda yalnızca ekonomik girişimler esnasında ortaya çıkan hesabı kuvvetli olma; belli bir muhasebe yöntemi uygulama; vs gibi ruhsal davranış biçimleri (bunlar genel yetenekler ya da genel ilkeler arasında da yer alabilirler) vardır.

Bütün bu saptamalar bizi çok yakından ilgilendiren bir soruyla karşı karşıya getirmektedir. Bu soruyu ortaya atış biçimim pek çok yanıtlama girişimi ve dolayısıyla çok değişik bakış açılarının ortaya çıkmasına neden olmuştur….

LİNK

Author: admin

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir