Cumhuriyet’in İlk Yüzyılı
Cumhuriyet’in İlk Yüzyılı’ndan…
Irak denen coğrafi bölge, bugünkü Irak’ın küçük bir parçası. Tarihte Irak diye tek başına ve özgür bir ülke yok. Koca Osmanlı, Doğu (Maşrık) Arabistan’ında üç günde çökünce Birinci Cihan Harbi sonunda İngilizlerin cetvelle çizip tespit ettiği yerlerden biri Irak, biri de Ürdün’dür; Körfez civarı ve Suudi Arabistan da böyledir. Bugünkü Suriye de tarihteki Suriye değil. Halep vilayeti gibi fazlalıklar var. Kim kimden Hatay’ı ister veya Halep’i istemesi gerekir belli değil.
Nihayet Suriye’nin genç yönetimi aklıselime ulaştı. Bölgedeki bazı çöküntüleri önlemek için birlikte hareket etmenin ve anlamsız talep ve iddialardan vazgeçmenin daha makul olduğunu anladı. Son ziyaretler bu bakımdan ümit vericiydi derken, Arap Baharı’nın yansımasıyla bölgede isyan başladı. Esad hanedanından en çok canı yanan Sünniler, İhvan-ı Müslimin esasını teşkil ediyordu. Cezalandırmaları da ağır oldu. Nusayriye (Alevi) takımı ise can havliyle Beşşar Esad rejimini destekliyor. Hıristiyanlar da onlarla birlik oluyor. Dürzîler bir kenarda duruyor. Zaten kavgaya karışırlarsa iyi savaşçı olduklarından ortalık toz duman olur. Dürzîler malum; İsrail’de ama ağırlıklı olarak Cebel-i Lübnan (buraya Cebeli Dürzü de denirdi) ve Suriye’de yaşarlar.
Arapça konuşmanın ötesinde Arap kavmiyle gündelik ilişkileri bile çok kopuktur. Üç devletin yurttaşı olmalarına rağmen aralarında çok sıkı iktisadi, kültürel ilişkiler vardır ve “ukkal” dediğimiz ki aralarında kadın üyeler de bulunur, yüksek din adamları zirvesi bu milletin ilişkilerini ve toplumsal düzeni sağlar. Lider ( yani Canbolat) Lübnan’da ama bunların başında mutlak diktatör değil, “ukkal” zümresine bazı konularda itaat etmek zorunda ve Dürzîler’in diğer Ortadoğu kavimlerine göre bir üstünlüğü budur. Peki Türkmenlerin durumu ne olacak; güya bizim himayemizdeler. Ulusal bir azınlık olan Kürtler Beşşar Esad’ı destekliyor ve federasyon istiyorlar. Nusayriler ise ayrı devlet istiyor ve bazı aşırı gruplar onlara Samandağı’ndan bile destek veriyor. Suriye Arapça konuşan insanların birbirini din değeri üzerinden boğazladığı bir yer oldu. Türkiye bilgisizce giriştiği ittifaklar dolayısıyla zor durumda. Bir de basında bazı gülünç kalemler…
