Kapital Okuma Kılavuzu
Kapital Okuma Kılavuzu’ndan…
Kapital’de savunulan teorilerin, hem İngiliz, hem Amerikan basınında sürekli olarak sözü edildiğini, kâh saldırıya uğradığını, kâh savunulduğunu; yorumlandığını, yanlış yorumlandığını kaydeden Engels, eldeki İngilizce basımın neredeyse yirmi yıl sonra yayınlanmasının önemli bir gecikme olduğunu söyler.
Çeviri işini önce, kitapla herkesten fazla yakınlığı bulunan Mr. Samuel Moore üslenmiş ancak, Mr. Moore’un işleri, çeviriyi arzu edilen hızla bitirmesine engel olunca, Marx’ın küçük kızı Eleanor’un eşi Dr. Aveling üstlenmiş ve böylece birinci cildin çevirisi adı geçen kimseler tarafından gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Mrs. Aveling, İngiliz yazarları ile Mavi Kitaplar’dan (Blue Books) yapılan aktarmaları, orijinal metinlerden çıkartarak düzenlenmesine katkıda bulunmuştur.
Engels, bütün bilimlerde ve özellikle günlük hayatla iç içe olan ekonomi-politik biliminde teknik terimlerin yerli yerinde kullanılması konusunda oldukça uzun bir paragraf halinde durur: “Bir bilimin her yönü, bu bilimin teknik terimlerinde bir devrim içerir. Hemen hemen her yirmi yılda bir, terminolojisinin tümü köklü olarak değişen ve bir dizi farklı adlar almamış tek bir organik bileşim bulmanızın zor olduğu kimya biliminde, bu en iyi biçimde görülür. Ekonomi-politik, genellikle, ticaret ve sanayi yaşamının terimlerini oldukları gibi almakla ve bunlarla iş görmekle yetinmiş, böyle yaparak, bu terimlerin ifade ettikleri dar çerçeve içerisinde kendisini hapsettiğini tamamen gözden kaçırmıştır.” Pratikteki bu durumun, emekçinin kapitaliste sağladığı ürünün, karşılığı ödenmemiş kısımları olan kâr ile rantın gerçek anlamları bilindiği halde, İngiliz klasik ekonomi-politiği bu kısımları (Marx buna, artı-ürün diyor) bir bütün olarak ele alıp incelemediği için, bunun ne kaynağını, ne niteliğini, ne de içerdiği değerin daha sonraki bölüşümünü düzenleyen yasalar üzerinde açık bir kavrayışa ulaşamamıştır.
Daha sonra Engels, yazarın başka kaynaklardan aktarmalar yaparken uyguladığı yönteme değinir ve İngilizce çevirinin yapıtın yalnızca birinci kitabı (cildi) kapsadığını ve bu ilk kitabın, “geniş ölçüde kendi başına bir bütün olduğuna ve yirmi yıldır bağımsız bir yapıt olarak kabul edildiğine,” işaret eder. İkinci ve üçüncü ciltlerin Almancalarının yayınlandığı zaman İngilizce basımını hazırlamayı…
