Üç Örnek Öykü ve Bir Önsöz
Üç Örnek Öykü ve Bir Önsöz’den…
Ve her insan, içinde temel yedi erdemi ve karşıtı yedi erdemsizliği taşır: Kendini beğenmiştir ve alçakgönüllüdür, obur ve kanaatkârdır, kösnül ve edeplidir, kıskanç ve iyilikseverdir, cimri ve eli açıktır, tembel ve çalışkandır, öfkeli ve acı çekendir. Ve kendisinden diktatör de köle de, katil de aziz de, Kabil de Habil de yaratır.
Don Quijote ile Sancho’nun birbirlerine karşıt olmadıkları için aynı kaynaktan çıktıklarını söylemiyorum, Don Quijote’nin Yaşamı ve Sancho (Vida de Don Quijote y Sancho) adlı yapıtımda denediğimi sandığım gibi, Don Quijote Sanchopanza’cıydı, Sancho ise Donquijote’ci. Bu arada yapıtımdaki Don Quijote ile Sancho’nun, Cervantes’in Don Quijote’si ve Sancho’su olmadıklarını söyleyenler çıkacaktır. Çok doğru. Çünkü Don Quijote de Sancho da ne Cervantes’inkilerdir, ne de benimkilerdir, onlar kendilerini yaratanlara, yeniden yaratanlara aittirler –ya da daha doğrusu bizzat kendilerinindirler ve bizler onları yarattığımız ve yeniden yarattığımız zaman onlara aitiz.
Benim Don Quijote’min Cervantes’inkinden başka biri olup olmadığını bilmiyorum ya da aynısıysa bile; ilk olarak bize açtığı, Cervantes’in keşfedemediği ruhundaki derinlikleri keşfettim. Çünkü başka şeyler arasında, Cervantes’in şövalyenin yaşam düşünde Aldonza Lorenzo’nun duyumsadığı bu utangaç ve sessiz aşkın ne anlama geldiği konusundaki her şeyi değerlendirmediğinden eminim. Cervantes, Sancho Panza’nın Donquijoteciliğine ağırlık vermedi.
Kısacası: Her insan, içinde temel yedi erdemi ve karşıtı yedi erdemsizliği taşır ve onlardan her türde roman kahramanı yaratabilir.
Trajediden korkan zavallı kişiler, bir şeyin ayrımında olmamak ya da zaman öldürmek için –sonsuzluğu öldürmek zorundalar– okuyan bu insan gölgeleri; ya bir trajedide, ya bir komedide, ya bir romanda ya da isterseniz bir nivolada diyelim; bir erkekle, yalnızca tam bir erkekle, bir kadınla; yalnızca tam bir kadınla karşılaştıklarında kendi kendilerine sorarlar: “Ama bu yazar da nereden çıkarmış bunu!” Buna yalnızca tek bir yanıt uyar, o da “Senden değil mi?”dir. Bu yanıtı ondan, sıradan bir adamdan, karanlık bir adamdan çıkarmadığına göre, onu ona…
