Yay ile Ok Atış Sanatında Zen
Yay ile Ok Atış Sanatında Zen’den…
Bir Japon, yay ile ok atmayı, sanat olarak dikkate alan ve bir miras olarak ona saygı besleyen geçmişten kalmış anlamda bir spor diye anlamaz, tersine, söyleyeceklerimiz kulağa ne denli tuhaf gelse de, ona bir tapınma, dinî bir ayin gözüyle bakar. O böylece, yay ile ok atma sanatı denilince, özellikle bir vücut antrenmanı, az ya da çok bir spor yeteneği görmemekte, aksine, kökeninin manevî alıştırmalarda aranması gereken ve manevî bir hedefi tutturmadan ibaret bir yetenek anlamaktadır. Şu hâlde nişancı, esas itibarıyla kendine nişan almakta ve belki kendi kendine rastlatmayı başarmaktadır.
Bu açıklamamız, hiç kuşkusuz karanlıktır. Nasıl, diye soracaksınız. Bir zamanlar ölüm ve kalım savaşında yararlanılan yay ile ok atma, elle tutulur bir spor hâlinde sürdürülmüş olmayıp, manevî bir egzersiz mi olmuştur? Peki, o hâlde bunun için yaya, oka ve hedef tahtasına ne gerek var? Böyle yapmakla, erkekliğe özgü eski sanat ve yay ile ok atmanın dürüst anlamı yadsınmış olmuyor mu? Ve onun yerine, hemen hemen hayalî denilmese bile, belirsiz bir şey konulmuş olmuyor mu?
Bu arada düşünülmesi gereken nokta, bu sanatın ruhunun, kanlı bir savaşta değerini kanıtlamasının artık akla gelmediği çağlardan beri kendine özgü olarak; sadece yolundan bir daha döndürülemez ve çok daha inandırıcı olarak ortaya çıkmış bulunmasıdır. Onun, onlara daima bağlı olduğundan yeniden yay ve ok ile haşır neşir; olmak gibi bir yoruma gerek göstermeyen bir anlam kazanmış olmasıdır.
Şu hâlde, yay ile ok atmanın geçmişten gelen tekniğinin silâhlarla savaşta artık hiçbir rol oynamamasından itibaren; eğlenerek zaman öldürmeye dönüştürüldüğü ve bununla aynı zamanda zararsız hâle getirildiği görüşü yanlıştır. Yay ile ok atmanın “Büyük Öğretisi” bunun üzerine değişik şeyler söylemektedir. Ona göre yay ile ok atmak; önceleri olduğu gibi, şimdi de nişancının kendi kendisiyle hesaplaştığı ölçüde ölüm ve kalımla son bulan bir uğraşıdır. Ve bu hesaplaşmanın tarzı, eskisinin körelmiş…
