Kapitalizmin Kısa Tarihi
Kapitalizmin Kısa Tarihi’nden…
Kapitalizm, kâr ve bu kârı elde etmek için kullanılan aracın (sermayenin), “malı, mal üretimi için kullanmak” (Sraffa 1976), malların alım ve satımını sağlamak veya hizmete dayalı işgücünü arz etmek ve satmak suretiyle birikimini (akkumalation) sağlayan toplamların işleyiş tarzıdır. İleriki sayfalarda bu sistemler, kapitalist toplumlar olarak nitelendirileceklerdir.
Toplum, insanların karşılıklı etkileşimidir.
1. İhtiyaçlarının güvence altına alınması,
2.İhtiyaçlarını henüz veya artık karşılayamayacak olan kuşakların ihtiyaçlarının güvence altına alınması ve
3.Çevresel yaşam şartlarının (Lambrecht/Tjaden/Tjaden-Steinhauer: 9-52.) güvence altına alınması veya bunun yeniden üretiminin sağlanmasıdır.
Ekonomi, her toplumun (sadece kapitalizmin değil) ihtiyaç ürünlerinin üretimini ve paylaşımını sağlayan alandır. Bu, esas olarak insanların ihtiyaçlarının güvence altına alınması için birbirleriyle kurmak zorunda kaldıkları toplumsal ilişkilerin (tek tek sıralandığı üzere) işlevine dâhildir: 1), aynı zamanda ihtiyaçlarını henüz veya artık güvence altına alamayacak kuşakların ihtiyaçlarının da güvence altına alınmasıdır (2).
“Mal aracılığıyla” mal üretimi de, malın kendisi kullanılarak yeni bir malın üretilmesi için belli üretim koşullarının -bununla da ham madde, yarı işlenmiş ürünler, toprak ve arazi, bina ve enerji kastedilmektir- hazırlanması demektir.
(Bu, her üretim koşulları için geçerli değildir. Bazıları -hava gibi- mal olmadan üretim için kullanılmaktadırlar. Bunlar “serbest ürünlerdir”. Bir ürün, insanlar tarafından kullanılınca nesne olmaktadır. Serbest ürünlerse ne alınabilir ne de satılabilirler.)
Bir ürünün mal olabilmesi için onun 1. alım ve satımının yapılabilmesi ve 2. üretim ve kullanım arasında kendi başına var olabilmesi gerekir. Hizmetse üretildiği anda kullanılır (örneğin bir seyahat veya bir insanın bir başka insana hizmet etmesi gibi); bir sosisi satabilirsiniz, ancak bir saç tıraşını satamazsınız. [Marx 1989:59-61] Mal ve hizmet arasında belli bir fark olmasına rağmen her ikisi de “mal” kavramı adı altında değerlendirilir. Detaylı bir kavram üretmek gerekirse: Bu durumda mal sıfatlı hizmetten bahsedilebilir.
Üretilen ürünler, diğer ürünlerle değiştirilebilen, satılabilen veya satın alınabilen ürünlerdir.
Kâr ise, satılan ürün üzerinden kazanılan artık değerin para (fiyat) olarak ölçülen karşılığıdır; bu artık değer, ya malı ucuza satın almak…
