Savaş Sanatı Tarihi
Savaş Sanatı Tarihi’nden…
Ne var ki Clausewitz, savaşın kendi tanımından farklı olduğunun da farkındaydı. En tanınmış yazılarından birine, “Eğer uygar insanların savaşları, o vahşilerin kinden daha az zalimce ve daha az zarar verici olsaydı”, diye başlamıştı. Bu düşünceye uzun süre bağlı kaldığı söylenemez çünkü, gerçekte savaşın ne olduğu değil, ne olması gerektiği konusunda geniş kapsamlı bir kuram geliştirmeye çalışıyordu ve belli bir noktaya kadar başarılı oldu. Savaş konusunda hala devlet adamları ve komutanlar onun ilkelerinden yararlanıyorlar ama görgü tanıkları ile tarihçiler bundan uzak kalmalıdırlar. Clausewitz’in kendisi hem görgü tanığı hem de savaş tarihçisi olduğundan, öne sürdüğü teorilerinde yer almayan birçok şeyi görmüş ve bunları yazabilmiş olmalıydı.
Ekonomist F.A. Hayek, “Teoriler olmadan gerçeklerin sesi duyulmaz”, demişti. Bu sözler ekonominin soğuk gerçekleri olabilir ama savaşın gerçekleri asla soğuk değildir, cehennem ateşiyle yanıp tutuşurlar. Atlanta’yı yakan ve güney eyaletlerinin büyük bir kısmım alevler içinde bırakan General William Tecumseh Sherman en az Clausewitz’in tanımları kadar ünlü olan sözleriyle açıklamıştı düşüncelerini: “Savaşmaktan bıkıp usandım. Savaşın şanı şerefi boş laftır… Aslında savaş cehennemdir.”
Savaşın cehennemi ateşlerini tanıyan Clausewitz, Moskova’nın yanmasına da tanık olmuştu. Napoleon devri savaşlarının en önemli maddi zararına yol açan Moskova yangını Avrupa için 1755’teki Lizbon depremiyle aynı psikolojik etkiyi yaratmıştı. İnanç devrinde Lizbon’un tümüyle yerle bir olması Tanrı’nın gücünün bir göstergesi olarak kabul edilmiş ve Portekiz ile İspanya’da dine dönüşün başlangıcı olmuştu.
Devrimlerin yaşandığı çağda Moskova’nın kül edilişi ise, insan gücünün göstergesi olarak yer almıştı. Kent valisi Rostopchin yangının kasıtlı olarak çıkarıldığını iddia edince, Napoleon kundakçıları buldurup cezalandırmıştı ama Clausewıtz, kentin Napoleon kundakçıları buldurup cezalandırmıştı ama Clausewitz, kentin Napoleon’a bir ödül olarak verilmemesini sağlamak için yangının bilinçli olarak çıkarıldığına bir türlü inanmamıştı. Tanrı tersine, “Fransızların bunu yaptığına inanmıyorum; Rusların yaptığı da bence kanıtlanamamıştır.” diye yazmıştı. Yangının bir kaza sonucu çıktığına inanıyordu.
Rus artçı kuvvetleri ilerlerken sokaklarda gördüğüm karmaşa ve dumanın…
