Para Üzerine Bir İnceleme / John Maynard Keynes

Para Üzerine Bir İncelemePara Üzerine Bir İnceleme

Para Üzerine Bir İnceleme’den…

Bazı tarihsel örnekler, tezi tasvir etmeye yardımcı olacaktır. Düz paranın başlangıcı, tarihçilerce, hâlâ Herodot’un MÖ 6.-7. yüzyılda Lidya’da başladığına dair tespitinin güvenilirliğine dayanılarak, genellikle ilk sikke basımıyla birleştirilir. Ancak ben sikke basma işinin, öyle genelde atfedildiği gibi önemli bir etkisi olduğunu sanmıyorum. Belki temsili paraya yönelik ilk adım ya da öyle değilse bile, temsili paraya ve itibari paraya geçişleri kolaylaştıran bir adım olmuştur. Ama muhtemeldir ki esas geçiş, yani çartalist paraya yahut Devlet parasına geçiş, çok daha önceydi; tıpkı sonraki önemli adımın, yani temsili paraya geçişin çok sonra olması gibi.

Zira çartalizm, yahut hesap parasına uygun gelen nesnel standart, Devlet tarafından tayin edilince başlar. Temsili para, paranın nesnel standardından kopmasıyla başlar. İtibari para ise Devletin bir adım daha ileri gidip nesnel standardı terk etmesiyle ortaya çıkar. Sadece Devletin darp edebildiği ve yapıldığı malın değerinden yüksek değere sahip olabilen sikke, olsa olsa temsili para doğrultusunda bir ilk adımdır.

Dolayısıyla, sikke basımı, paranın evrimindeki üç hayati yenilikten biri değildir ve zaten gerçek temsili para da, ilk sikke basımından yüzlerce yıl sonrasına kadar ihraç edilmemiştir. Kaldı ki Devletin standart tayin etmesinin, standart basması gerektiği anlamına gelmesi de, asla çartalizmin karakteristiği değildir; mal ve ağırlık standardını tayin eden Devlet olduğu sürece, paranın adet olarak değil ağırlığıyla geçmesi hâlinde bile, çartalizmin temel karakteristiği zaten mevcuttur.

Lidya krallarının ilk kez sikke dökmeleri, o dönem açısından vezin ve ayar ile ilgili bir çeşit sertifika ya da sadece Midas’ın komşularına ve Karun (Croesus) soyuna mahsus bir gösteriş gayreti olabilirdi. Maden parçalarına mühür basmak, sadece kendi yöresinde caka satma, kendini duyurma ya da yurtseverlik dışında önem taşımıyordu. Bazı önemli ticari sahalarda böyle bir uygulama asla gözlenememiştir. Mısır’da Batlamyus’tan önce sikke basılmamıştı; Çin’de (genel olarak) değer standardı olan gümüşten son dönemlere kadar hiç sikke basılmadı; Kartacalılar zoraki darpçılardı, dış faaliyetler için gerekmedikçe muhtemelen

LİNK

Author: admin

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir