Yedi Gece / Jorge Luis Borges

Yedi GeceYedi Gece

Yedi Gece’den…

Dante kendi tasarladığı Tanrı’yla her zaman uyuşmuş olsaydı o zaman Dante’nin tanrısı düzmece bir tanrı olurdu, Dante’nin kendisinin bir suretinden başka bir şey olmazdı. Oysa Dante kendi Tanrı’sını Beatrice’nin kendisini hiçbir zaman sevmediğini, Floransa’nın iğrençliğini kabullenmek zorunda kaldığı gibi, sürgüne gönderilişini ve Ravenna’daki ölümünü kabullenmek zorunda kalacağı gibi kabullenmek zorundadır. Bu dünyanın kötülüğünü kabullenmek ve anlamadığı bir Tanrı’ya tapınmak zorundadır.

Commedia’da eksikliği duyulan bir kişi vardır; ama bu kişi Commedia’da yer alamazdı, çünkü daha önceleri çok insanlaştırılmıştı. Sözünü ettiğimiz kişi Hz. İsa’dır. Hz. İsa Commedia’da Incil’lerde belirdiği gibi belirmez; Incil’lerin insan İsa’sı Commedia’nın gerektirdiği Kutsal Üçlü’nün İkinci Kişi’si olamazdı.

Gelelim ikinci örneğe. Yirmi altıncı kantoda yer alan Odysseus’un öyküsü bence Commedia’nın doruk noktalarından biridir. (Bir zamanlar “Odysseus Bilmecesi” başlıklı bir yazı yazmıştım. Yazı yayımlandı, ama daha sonra kaybettim. Şimdi o yazıyı burada bir bakıma yeniden oluşturmaya çalışacağım.) Odysseus’un öyküsü kanımca Commedia’nın çözülmesi en güç, belki de en yoğun bölümüdür. Ama doruklara bakıp da hangisinin en yüksek olduğunu anlamak çok zordur; Commedia ise doruklarla doludur.

Bu ilk konuşmamın konusu olarak Commedia’yı seçmemin nedeni, hem bir edebiyatçı olmam, hem de Commedia’nın bütün bir edebiyatın doruğu olduğuna inanmam. Hiç kuşkusuz, Commedia’mn Tanrı’ya ilişkin inançlarına ya da Hıristiyanlıkla Paganlığın bir bileşimi niteliğindeki söylenceler toplamına katıldığımı söyleyemem. Ama hiçbir kitabın bana Commedia kadar yoğun estetik hazlar vermediğini söyleyebilirim. Bir kez daha belirtmeden geçemeyeceğim, hazcı bir okurum ben; kitabın bana coşku vermesini isterim.

Commedia herkesin okuması gereken bir kitaptır. Commedia’yı okumamak insanın kendisini edebiyatın verebileceği en büyük armağandan yoksun kılmasından, anlaşılmaz bir çileciliğe boyun eğmesinden başka bir şey değildir. Commedia’yı okumak gibi bir keyfi kendimizden niye esirgeyelim? Kaldı ki, okunması zor da sayılmaz. Asıl zor olan kitabın kendisini okumanın dışında kalanlar, yani görüşler, tartışmalar. Kitabın kendisi billur gibi. Sonra, diyelim Commedia’nın öteki kişilerini bir yana bıraktık, başkişisi Dante edebiyatta rastlayabileceğimiz en canlı

LİNK

Author: epubindir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir