Atalarımız Hunlar
Atalarımız Hunlar’dan…
Dünya tarihinde Hunlar hakkında kesintili ve çelişkili bilgiler bulunmaktadır. Tarih genellikle Sıma Tsyan’ın yazdıklarına dayanmaktadır. MÖ 2. yüzyılda U-Di imparatorun astrologu olan babası, aynı zamanda tarih gündemini yazma “kutsal görevini” de üstlenmişti. Bu göreviyle, oğluna tarih sevgisi, yazı uzmanlığı aşılamış ve Çin halkına da kendine “Tarih atası” dedirtecek eşsiz bilgilerle dolu bir kitap bırakmıştır.
Bu kitap ve Sıma Tsyan’ın kendi yazdıkları, Orta Asya halklarını milattan önceki zamanlarda (kesintili de olsa) izlemeye imkân vermekte ve kendi tarihini “ağızdan ağıza” denen yöntemle şifahi kültürüne kodlayan ve yazılı tarihi olmayan Hunlar hakkında az da olsa özet bilgiler vermektedir. Ayrıca Çin Tarihi Kronolojisi, “Şarkılar Kitabı”, gezgin Reşidüddin’in yazıları, N. Ya Biçurin’in (Yakinf) tüm Çin eserleri çevirisi, Ptolomey’in yazıları ve coğrafi gözlemleri, Orta Asya halklarının milattan önceki yaşamlarını anlamakta yardımcı olmaktadır. Fakat Hun halkını ayrı ele alarak onun hakkında özel bilgiler bırakmış kimse yoktur. O döneme ilişkin kaynaklar kısıtlı bilgiler verdiğinden Hun tarihi izlenimini olumlu yapabilmek oldukça zordur.
Fakat tarih, böyle durumlarda arkeoloji, antropoloji, etnolojiye başvurmakta ve “inatçı kanıtlarla” bazı tarihî boşlukları tamamlamaktadır. Dünya tarihçileri, bu yöntemle eşsiz bilgiler elde etmişler ve sırlarla kaplı Hun tarihini çoğunlukla açıklığa kavuşturmuşlardır.
Hun halkı, gelişimi yaşadığı devrin önünde olan, maddi-manevi kültürü çevre halklardan üstün bir olgunluk gösteren; antropolojik açıdan “özel bir insan tipi” (paleosibirski) kabul edilen; birey ve millî kişiliğini derin bir ahlak anlayışına dayandıran; yenilmez bir huy sahibi, hayvancılık uzmanı, savaş kabiliyeti ve Gobi çölünü geçişiyle (MÖ 1200) tarihin başköşesine oturan; “Neolit” (balıkçı, avcı) kültüründe baskın unsur olan; “Glazkovskaya Kültürü’nde yansımaları izlenen; “Andronovskaya” (Evenk halkı merkez nokta olmak üzere, Batı Sibirya Baykal çevresi halklarını ayrıca Amurluları, Mançuryalıları, Moğolyalıları, Çin Seddi çevresi halklarını, Ordos etnosunu kapsamaktadır) denen, yaşı MÖ 2000’e uzanan kültürde yönlendirici etkisi bulunan; “Karasukskaya Kültürü’nün (MÖ 1200) sahibi olarak “Andronovskaya” kültürünü sıkıştıran (daha sonra “Karasuk-Tagars-kaya” Kültürünü doğurur); başka hiçbir kültürle benzerliği olmayan “Afanasyevskaya” kültürünün asıl…
